Baixeras, un neoclásico na Xeración dos 80

Hai na Xeración dos 80 dous grandísimos poetas que por razóns de idade poderían formar parte da poesía galega da década dos setenta. Se non é así é porque os seus primeiros libros en galego datan do inicio dos anos oitenta e porque, ademais, son dous poetas que comparten coas voces poéticas que emerxen nese momento a preocupación por darlle á nosa lírica un novo rumbo, outras miradas e unha outra estética. Estoume a referir a Manuel Vilanova (Barbantes, 1944-Vigo, 2019) e a Xavier Rodríguez Baixeras (Tarragona, 1945). Os seus primeiros poemarios na nosa lingua foron recibidos polas lectoras e os lectores como un auténtico lóstrego. Tanto Vilanova con E direi-vos eu do mister das cobras (1980) como Baixeras con Fentos no mar (1981) trouxéronnos un aire fresco, a pesar de cultivar na súa escrita formas clásicas como o soneto ou un certo barroquismo. Definitivamente a exquisitez e a beleza impoñíanse no discurso poético deses anos.

En 1991 Xavier Rodríguez Baixeras gaña o I Premio de Poesía Miguel González Garcés cun libro certamente extraordinario: Visitantes. Da súa lectura xa nunca puidemos esquecer aquel poema que comeza co verso “Estamos aquí sós, no corazón do frío”, ou aquel outro que titulou “Como aplacar a luz que de ti mana”. A viaxe interior á súa infancia e á súa mocidade e á procura dun tempo perdido para sempre, dentro dunha liña elexíaca, xa presente nos seus libros anteriores, faise aquí aínda máis visíbel, desde a mesma dedicatoria, á memoria de súa nai e seu irmán Rafael. E, naturalmente, o país, ese país que el comezou a descubrir en Madrid na Sección de Cultura Galega do Club de Amigos da Unesco e grazas a persoas como Ben-Cho-Shey. A ese país vai dedicar Baixeras toda a súa obra creativa a partir da súa chegada a Vigo, onde coincide precisamente con Manuel Vilanova.

Visitantes é un libro de expresión serena, melancólica, sobria, cun univerno moi denso no seu interior, e nos seus poemas, igual que en toda a obra de Baixeras, atopamos unha poesía moi depurada, radicalmente contemporánea, mais dentro dunha tradición culta, dunha perfección formal extrema, onde cada palabra ten o seu peso propio e unha claridade que expresa ao mesmo tempo exquisitez. Habería que estudar a profunda relación da poesía de Baixeras coa música, porque en cada un dos seus poemas hai un algo de música, non sei se de Johann Sebastian Bach ou de jazz. Igual que hai neste e noutros libros seus unha casa da que un nunca se foi, un final de verán de praias tristes e mesas solitarias e un setembro que avanza e que florece en brevas e en en mazás reineta. “…a vida / é aquilo que perdín…”, confesa o poeta.

Visitantes 

Xavier Rodríguez Baixeras 

Deputación de A Coruña /1991 / 72 páxinas