As horas redondas de Xulio L. Valcárcel

A Xulio L. Valcárcel (Lugo, 1953) hai que querelo pola súa fondura humana -poucas persoas coñecemos nós tan ricas en bondade e cariño para os demais coma Xulio- , hai que admiralo como escritor polo seu constante, inxente e valioso traballo no campo da cultura galega e, sobre todo, hai que gozalo como poeta. O libro que hoxe traemos a esta sección está moi lonxe do medo, da angustia e dos tristísimos invernos de tardes de choiva e domingos cincentos, daquela “alma de neno triste” e das “cidades das pombas mortas a balazos”. Cando o poeta escribe Memoria de agosto (galardonado en 1993 co Premio Miguel González Garcés e co Premio da Crítica) nada queda xa do ambiente de penumbra e de tristeza que reflicten os poemas que figuran en Cravo Fondo (1977) ou en Vísperas do día (1979) e Alba de auga sonámbula (1983), títulos que abriron tamén camiño. O poeta, tras rematar Dereito en Compostela, pasa a exercer a súa profesión na cidade da Coruña e instálase por fin na tan procurada claridade. Tanto o seu corpo como o seu espíritu ábrense, agora si, á luz, á plenitude vital, ao gozo e á beleza, do que é boa mostra a poética de Memoria de agosto.

Estamos ante un canto luminoso, ilusionado, sensual e erótico: “O fluír da vida na hora plena”. Cada verso é como unha caricia de seda, como o orballo nas rosas, como unha lene brisa. As palabras están no poema como flotando. Non son de pedra nin de madeira nin de ferro. Procuran o gozo e a intimidade. Falan da tenrura e da placidez, do solpor nos ollos da amada, dunha tarde que morre de beleza co poeta en Siena, da ebriedade da luz e de corpos incendiados. Tamén da chamada da terra, da súa voz fonda e do olor da herba fresca, de limpísimos ceos azuis e do mar dentro de si, no corazón. O poeta, despois de duras travesías, arriba a un porto seguro, vive horas redondas: “Fermoso este momento sen angustia /…/ Deixarse ir, abandonarse nesta música / que nos leva mansamente ao instante perfecto”.

Xulio L. Valcárcel regresará en libros posteriores á memoria da casa, á infancia perdida, a esa fonda dor que vai e vén e que nunca deixa de habitar as súas paisaxes interiores. Pero neste libro, aínda que fala da presenza dos mortos con preguntas que non teñen resposta, o poeta faino xa desde o sosego, sen a angustia doutro tempo. Estamos, en definitiva, ante a madurez do ser humano e ante a madurez plena da obra poética dun autor que nunca nos defraudou e que pecha Memoria de agosto cun poema antolóxico tecido con versos de extrema beleza: “Non me deixe a ferida delicada / deste momento en música que vencido / de agonía se inclina…”. Podería ser de San Juan de la Cruz.

 

Memoria de agosto 

 Xulio L. Valcárcel 

Deputación da Coruña /1993 / 108 páxinas