Á altura de 1976, na primeira etapa da
Transición, mentres o PCG e a Táboa Democrática de Galicia estaban a
defender o estabelecemento dun goberno autónomo baseado nos principios e
institucións do Estatuto de Autonomía do 36, as organizacións nacionalistas
galegas no seu conxunto, agrupadas no Consello de Forzas Políticas Galegas,
foron quen de dotarse dun programa de goberno para a nación, de carácter
soberanista, pensado para o novo escenario político, que naquel momento o
nacionalismo galego xa aspiraba a que se traducise nunha verdadeira ruptura
democrática e non nunha simple reforma do réxime franquista. Ou dito doutro
xeito, o nacionalismo galego dos anos setenta ten a vontade e a ambición política
de superar o contido do Estatuto do 36, elaborando unha proposta
xurídico-política e programática para unha Galiza soberana dentro dun Estado
Federal. Foi concretamente Camilo Nogueira o que redactou as
bases de carácter económico e social para un Programa de Goberno, ao que logo
lle daría forma xurídica Vilas Nogueira, un traballo que
despois de outras achegas deu lugar ás Bases Constitucionais e ao
Proxecto de medidas económicas para un Programa de Goberno Galego.
Eran días de ilusión e de esperanza, nos que un dos nosos grandes poetas nos
escribía, aínda en maio do 77, palabras tan luminosas como “en vísperas dun
tempo novo e unha patria liberada”.
Aquelas Bases Constitucionais son a
mellor proba da capacidade intelectual e do sentido de responsabilidade que
posuía o nacionalismo galego naquela circunstancia histórica para imaxinar e
concretar unha Galiza diferente ao remate da ditadura. Ignoro se o nacionalismo
vasco e catalán tiñan neses anos unha proposta programática e xurídico-política
semellante, pero nese sentido penso que nada temos que envexar a Euskadi e a
Catalunya. Realmente tiñamos os deberes feitos para gobernar o país desde unha
óptica dunha Galiza soberana. Sabiamos o que queriamos e como había que
construír o edificio, tanto no plano competencial como nas medidas económicas e
sociais que o país precisaba. Mais, despois do 78, aquela alternativa tan ben
pensada e construída quedou finalmente varada como un barco no areal e sen
augas que navegar. E fomos quedando sós, o barco e nós, e nós aí, defendendo o
noso barco, e o mar cada vez máis lonxe, do barco e de nós. Desa maneira, o
sector máis e mellor organizado do nacionalismo galego, e tamén o máis
enraizado socialmente, acabou por ficar fóra do xogo institucional, ao rexeitar
calquera tipo de participación activa no proceso preautonómico e na negociación
do Estatuto. Foi unha decisión radicalmente coherente coa defensa dos
principios políticos do nacionalismo, profundamente honesta co país, e ademais
moi dura e moi difícil de defender nun contexto tan adverso, no que día a día
se consolidaba a reforma democrática con todo o aparato do Estado ao seu favor.
A necesidade de marcar o territorio ideolóxico e o temor a ser devorados polo
propio sistema e a perder a base social que estaba a medrar arredor de
conflitos sociais como o d´As Encrobas, Xove ou Baldaio freou tamén seguramente
unha posición máis favorábel do nacionalismo galego a participar no novo réxime
que aí se iniciaba máis aló dos procesos electorais.
Contemplada agora esa estratexia coa perspectiva
que nos dá o paso do tempo, invádenos a dúbida de se foi esa a opción
politicamente máis intelixente para a defensa do país e mesmo para abrir un
mapa político autonómico onde o nacionalismo galego xogase un papel máis
determinante no rumbo das institucións galegas que estaban a nacer. Desde logo
en Euskadi e Catalunya, onde hai outra correlación de forzas e onde o
nacionalismo e o independentismo teñen xa naquel momento un grande peso social
e incluso unha moi notábel representación nas Cortes do Estado do 77, unha
parte moi importante do nacionalismo vasco e catalán non desaproveita a
oportunidade que lle brinda o novo escenario político, a pesar das cativas
competencias para exercer o autogoberno, e tampouco podemos dicir que lles fora
peor que nós como país ao longo das últimas catro décadas ou que hoxe esas
outras dúas nacións están peor situadas que Galiza para aspirar a un estado de
seu. Talvez a nós faltounos a madurez política, a flexibilidade ideolóxica e a
capacidade táctica que si tiveron vascos e cataláns. Estou convencido de que
entre os dirixentes do nacionalismo galego da Transición só Camilo Nogueira
percibiu claramente o que tiña de positivo para o país ese outro camiño de máis
realismo político, ou se se quer, de maior pragmatismo, que moi inxustamente
foi calificado de autonomismo. Creo que hai análises sobre o noso máis recente
pasado histórico que cómpre repensar e reescribir sen prexuízos e sen
animadversión. E quen isto escribe nunca estivo precisamente nas posicións que
daquela mantivo Camilo Nogueira. Dígoo agora, varias décadas despois, desde a
reflexión persoal e desde unha visión desapaixonada. Simplemente porque
considero que é de xustiza recoñecerlle a Camilo o seu enorme esforzo por
situar o nacionalismo galego alí onde se ía decidir sobre o noso futuro como
pobo.
Probabelmente o documento que formula o BNG a
fins de 2005 para un Estatuto de Nación, con Anxo Quintana como
vicepresidente da Xunta e como Voceiro Nacional da organización, é o paso máis
importante que dá o BNG en toda a súa historia, desde 1982, para buscar un
posíbel encaixe da súa alternativa política no actual marco xurídico-político,
desde unha vontade de integrármonos na estrutura plurinacional do Estado
español e partindo sempre da posibilidade dun acordo constitucional de
interpretación dinámica e flexíbel. Penso que ese documento, á marxe da sorte
que tivo nesa lexislatura e do que logo sucedeu co Estatut catalán,
puido ser un magnífico instrumento de traballo para a concienciación social e
para gañar a adhesión dunha ampla maioría social á demanda dun maior
autogoberno para a nosa nación, e, por suposto, creo que foi un enorme erro
borrar esa iniciativa da folla de ruta do BNG, porque desde as Bases
Constitucionais xulgo que non tivemos outra proposta tan clara para vermos
como podía articularse nas actuais coordenadas unha Galiza diferente, con máis
capacidade para decidir sobre o seu presente e o seu futuro.
Na nosa opinión, neste momento político, a chave
non está en renunciar a actuarmos como unha nación con forzas políticas propias
ou a sumarnos entusiasticamente a conceptos como “confluencia” ou “unidade
popular”. A chave está en procurarmos a unidade social arredor dunha
alternativa de goberno para o país que implique un novo status institucional
para Galiza, coa concepción de soberanía que contiñan as Bases Constitucionais
e co realismo político que tiña a proposta do Estatuto de Nación. E,
desde logo, esa iniciativa política, aquí e agora, só a pode impulsar e
encabezar o nacionalismo galego, e Ana Pontón está a demostrar, ademais, que
posúe perfil para ese ambicioso reto político. Subscribo integramente o
relatorio da última Asemblea do BNG cando di que “Unha forza política non
consegue adhesións só pola súa contundencia nas críticas e nas denuncias.
Consegue adhesións tamén xerando ilusión, defendendo un proxecto de país que
sexa percibido como viábel e dote a sociedade dun horizonte de futuro”. Ao
meu ver, co Estatuto de Nación na man e cun Programa de goberno de
medidas urxentes para a revitalización económica e social do país, con
propostas claras e concretas, teriamos unha posibilidade real de cambio
político a curto prazo, que abrise unha porta de esperanza para Galiza. En
definitiva, unha liña de traballo co goberno do país como prioridade política.
Ningún comentario:
Publicar un comentario