Francisco Carballo nas Cortes da transición

“Son galego de nación. Amo a miña Patria, Galiza, e veño a estas Cortes co único propósito de defender a liberdade do meu pobo, os dereitos da nación galega, seguindo o exemplo daqueles outros nacionalistas galegos do tempo da República. Permítanme que nesta miña primeira intervención pronuncie aquí os seus nomes: Castelao, Ramón Otero Pedrayo, Antón Vilar Ponte, Ramón Suárez Picallo. O señor Paz Andrade, protagonista destacado desa época histórica, seguro que comprende mellor que ninguén a fonda emoción que agora nos invade a min e aos meus compañeiros da Minoría Nacionalista Galega. Estou seguro, ademais, que esa mesma emoción tamén o invade a el, aínda que non formemos parte do mesmo grupo parlamentar”. Os senadores Ramón Piñeiro e Domingo García-Sabell revólvense nese intre nos seus escanos. Valentín Paz-Andrade reflicte emoción e alegría no seu rostro. Á beira deles, Manuel Iglesias Corral escoita con atención a intervención de Francisco Carballo, até agora o verbo máis poderoso da tarde. “Se hoxe o nacionalismo galego está nesta tribuna é porque hai unha Galiza consciente dos seus dereitos, unha nación que quere ser recoñecida como tal, un pobo que non renuncia a ser dono do seu futuro”. As palabras de Carballo causan igualmente un grande impacto emocional nos outros senadores do seu grupo parlamentar: Manuel María, Ramón Valcarce, Celso Emilio Ferreiro e Camilo Nogueira. Os cinco integran a Minoría Nacionalista Galega do Senado: Celso Emilio como representante do PSG e os outros catro como senadores do BN-PG. A esa hora, en Celeirón, no Carballiño, en Ortigueira, en Vigo, en Compostela, nas aldeas da Fonsagrada e nos barrios obreiros de Ferrol, milleiros de galegos e galegas que nunca antes escoitaran falar de Castelao e da nación galega  deixan a animada conversa familiar ou a partida de dominó para seguer  pola televisión a arenga de Francisco Carballo. “Que ben fala este home!”. “Ese é dos nosos, é do Bloque!”, aclara un mozo apoiado no mostrador do “Mezquita” mentres toma un clarete. “Dalle máis voz ho!”, di o señor Rodrigo, que aínda recorda moi ben un grande mitin de Castelao na feira de Mera, na época da República.

Francisco Carballo continúa a falar con voz firme e potente e cun sorriso permanente nos labios, acompañando as súas palabras dun constante movemento dos seus brazos: “Estas Cortes teñen que saber que entre os séculos XI e XIII Galiza era un reino con toda a categoría e que o seu monarca era o mesmo que o do Reino de León e que o do Reino de Castela despois. Era un reino que ás veces recibía un rei propio que ás veces era o fillo do rei. Outras era un reino que tamén o era doutros reinos. Nos documentos e na conciencia dos cidadáns, era un reino como tal, con personalidade. Galiza nesa época é un reino que comparte a monarquía con outros reinos. Todos os reis con corte en Ovieu, Santiago ou León eran reis de Gallaecia. Os historiadores españois falsearon a historia. Debuxan os reinos desde a cidade de residencia real e mesmo omiten o reino primeiro e básico de Galiza englobándoo en León ou Castela. A escola enganou os galegos. Nunca nos explicaron a Galiza dourada dos séculos XII-XIII, esa etapa de esplendor político que tivo a súa manifestación na Literatura, na Arquitectura, mesmo na Agricultura”. O senador José Luís Sampedro colle a súa libretiña de peto e toma nota do que di o orador. En Compostela, na cafetería da Facultade de Historia, algúns rapaces que seguen o discurso de Francisco Carballo pola televisión están realmente pasmados, porque é a primeira vez que escoitan falar así do reino de Gallaecia.

“Os senadores da Minoría Nacionalista Galega estamos aquí para defender as Bases Constitucionais para a participación da nación galega nun pacto federal, para defendermos un programa de medidas políticas, económicas, sociais e culturais mínimas, que terán que facerse realidade para que se poida falar de democracia en Galiza. Estamos aquí, en definitiva, para defender a ruptura democrática”, di Carballo coa firmeza de quen cre no seu país, e afírmao mirando serenamente para os representantes do grupo do goberno, moitos deles procedentes do réxime franquista. Camilo Nogueira pásalle un exemplar das Bases Constitucionais a Lluís María Xirinacs, que está sentado á súa beira. Carballo remata a súa intervención con palabras cargadas de futuro: “O proceso de liberación de Galiza estase inscribindo na Historia Universal como un capítulo de liberación das clases e das nacións sometidas aos imperios. Como dixo un noso poeta, Por ese camiño longo, por esa verea torta, camiñamos”.

Son xa perto das dez da noite e os senadores da Minoría Nacionalista Galega, aos que agora se veñen de sumar Bautista Álvarez, Elvira Souto e Francisco Rodríguez, os tres deputados no Congreso polo BN-PG, dispóñense a xantar algo nun mesón da Carreira de San Xerome. A tarde na Cámara Baixa foi tamén moi intensa. Bautista Álvarez mantivo un vivo debate con Peces Barba e Solé Tura sobre o concepto de Autodeterminación. Bautista estivo certamente moi brillante, e até Francisco Letamendia lle expresou os seus parabéns desde a tribuna do Congreso pola súa magnífica intervención, que deixou sen argumentos ao xurista catalán. “Galiza quere estar nestas Cortes en pé de igualdade con Catalunya e Euskadi, abrindo outro río da historia para as nacións asoballadas por España”, díxolle Bautista Álvarez a Solé Tura. Pepiño Estévez, todo entusiasmado, chamou cabo da noite por teléfono a Saleta: “É a hora de reconstruír Galeusca, Saleta!”.

Vai algo de calor e a noite invita a un paseo pola cidade. O grupo detense agora no medio da Praza de Santa Ana para escoitar a Manuel María, que fala do que tantas veces lle contou Otero: “Castelao, poucos días antes de estalar a guerra, foi despedir a Otero Pedrayo á estación do Norte, e díxolle: ¨Mira Ramón, eu non volverei a Galiza. Eu non volverei ver a miña nai. Vai vir unha guerra terríbel e perderemos nós, perderemos os da esquerda¨. Otero viaxou toda a noite preocupado con aquelas palabras de Castelao na súa mente. Don Ramón nunca esqueceu iso que lle dixo Castelao cando o foi despedir á estación do Norte. Eles mesmos non se volverían ver até once anos despois, no ano 47, en Bos Aires. E a outros como a Ánxel Casal ou a Alexandre Bóveda xa non os volveu ver endexamais. Aquilo foi moi dramático -di Manuel María- e tivo unhas consecuencias nefastas para Galiza. Nos anos trinta estabamos no tren das nacións, igual que Catalunya e Euskadi, e quedámonos nunha vía morta”. Bautista Álvarez lembra agora cando os mozos de Brais Pinto ían recibir a don Ramón á estación do Norte e o feliz que se sentía Otero no medio de todos eles. “Otero Pedrayo era moi consciente da importancia que tiña para o país que unha nova xeración volvera ao pensamento de Castelao”, engade Bautista. Dous rapaces que nese momento se cruzan con eles erguen o puño e berran con alegría: “Viva Galiza Ceibe!”. “Ceibe e Popular!”, responde Elvira Souto, erguendo tamén o puño.

A noite caeu xa de cheo sobre Madrid. No Café Gijón, nunha mesa do fondo, Maruxa Mallo, co seu abrigo de lince, o seu cabelo de laranxa, as súas alongadas pestanas negras, montañas de maquillaxe no seu rostro e os labios pintados de carmín, fala interminabelmente con Manuel Vicent e Carme Vidal: “A soidade é o meu maior capital. Na soidade estou en comunicación coa vía láctea, coa astroloxía, coa ciencia, coa arte. As persoas mídense pola soidade que aguantan”. Maruxa Mallo, a pintora da Sorpresa do trigo, d´O canto das espigas, de caracois, máscaras e cabezas de muller, fala e fala e fala mentres a noite avanza.




Outros artigos sobre o autor