Carta aberta á Real Academia Galega

Excelentísimo señor presidente,
señoras e señores académicos,
amigas e amigos:
 
Non serei eu o que lle negue ao poeta Lois Pereiro merecemento suficiente para ser a figura do Día das Letras Galegas, nin tampouco lle negaría nunca ese recoñecemento a Uxío Novoneyra, Ramón Piñeiro ou María Mariño. Mais que ano tras ano a Real Academia Galega ignore a figura e a obra de don Ricardo Carvalho Calero pon de manifesto que o sectarismo segue aínda vivo na institución da rúa Tabernas. Non ten outro nome: sectarismo.

Alguén imaxina que nun tempo futuro a Real Academia Galega, gobernada por académicos de perfil ben diferente aos de hoxe, lle negue o Día das Letras Galegas a Xosé Luís Méndez Ferrín por ter participado na fundación da UPG e militado case toda a súa vida no independentismo galego? Alguén consideraría xusto que nese tempo futuro a RAG non recoñeza  a obra de Manuel Rivas por ter sido un escritor comprometido no seu día con Nunca Máis ou con Queremos Galego? Nin sequera se nos pasa pola cabeza que ese feito se poida producir. Mais iso é o que está a acontecer desde hai dez anos coa figura de Carvalho Calero. A posición do ilustre profesor verbo da norma ortográfica para a lingua galega, desde a defensa do reintegracionismo, supúxolle a marxinación nos últimos anos da súa vida  nos medios culturais e académicos do país e está tamén na raíz do silenciamento que existe sobre a súa personalidade na Galiza actual, do que é unha mostra clara a decisión da Real Academia Galega ano tras ano. Non sei cal foi a posición de cada quen durante os últimos dez anos cada vez que houbo que escoller un escritor ou unha escritora para o Día das Letras Galegas. Nin me importa. O que si sei é que hai unha vontade manifesta, reiterada e firme da institución académica de non dedicarlle o 17 de maio a don Ricardo Carvalho Calero. E iso é unha inxustiza con maiúsculas e tamén unha inmensa sombra na historia da Real Academia Galega, que nos lembra tempos pretéritos que considerábamos xa definitivamente superados. Non, meu admirado Xosé Luís, non se acabou o sectarismo na Real Academia. Segue aí, expresándose ano tras ano en forma de agravio a quen foi unha das personalidades máis importantes da cultura galega e da historia de Galiza do século XX.


Ningún dato biográfico, ningún comportamento humano, ningunha posición política ou ideolóxica, e menos aínda ningunha posición sobre a normativa do galego desde unha defensa radical do noso idioma e do noso país, pode eclipsar a obra dun escritor, porque a obra ten que estar situada sempre por riba de calquera outra análise que fagamos relativa á personalidade do autor. Por iso podemos admirar a Otero Pedrayo e a Blanco Amor, a Álvaro Cunqueiro e a Méndez Ferrín, a Carvalho Calero e a Filgueira Valverde. E pouco importa que un fora home de pensamento católico e conservador, que outro fora transgresor, que outro máis fora falanxista nun momento da súa vida ou que incluso un deles exercera de alcalde do franquismo.

Señoras e señores académicos:  por un acto de elemental xustiza, de rigor intelectual e académico, a obra de creación literaria e de investigación de Carvalho Calero e a súa entrega ao noso país desde os tempos do Seminario de Estudos Galegos e do Partido Galeguista até a súa morte en 1990 non pode seguir a ser obxecto de ocultamento, porque nese silencio institucional, nese desprezo, vai tamén un dos maiores agravios que se teñen feito á nosa lingua, á nosa literatura e á nación galega que todos nós levamos no corazón e pola que don Ricardo traballou de xeito infatigábel toda a súa vida, en circunstancias persoais e históricas que mesmo fan admirábel o seu compromiso inquebrantábel co idioma, coas letras de nós e co país. El estivo á altura do que Galiza esixía dun intelectual galego. Agardo, agardamos moitos e moitas, que os membros da Real Academia Galega estean o próximo ano á altura intelectual e ética de don Ricardo Carvalho Calero. Dificilmente poderán os académicos actuais restaurar de forma plena o prestixio desta institución se a RAG continúa ignorando a quen foi un dos homes máis ilustres da intelectualidade galega. Son o primeiro en celebrar os moitos cambios que houbo nos últimos tempos na rúa Tabernas, mais no tocante ao sectarismo non sei cal é a diferenza entre unha Real Academia Galega que no seu día lle pechou as portas ao ingreso formal de Xosé Manuel Beiras nesa Corporación e unha RAG que hoxe se nega a recoñecer publicamente a obra monumental e o compromiso patriótico de Carvalho Calero. De nada serviu que cambiara xa tres veces o nome do presidente  e que entraran novas xeracións na Academia. Carvalho Calero sufriu o enterro en vida e segue no exilio interior vinte anos despois da súa morte.