Manuel Forcadela: cada poema un adagio

Foto do DUVigo

Recentemente, o poeta catalán Pere Rovira comentaba nunha entrevista que había algo que el entendía indespensábel na poesía: a musicalidade do poema. Talvez non temos entre nós un corpus poético máis rítmico que o conxunto da obra lírica de Manuel Forcadela (Tomiño, 1958). Desde Ferida acústica de río, aquel seu primeiro poemario publicado en 1982, até Calquera di nada, o seu último libro, publicado en edición dixital do autor en 2017, unha belísima música atravesa todo o seu canto. Non poderiamos definir nós aquí os elementos principais da súa poesía mellor do que o fixo a profesora Camiño Noia no traballo “Música de cinza na poesía de Manuel Forcadela” (poesiagalega.org, 2011): “Atención especial aos recursos fónicos (…) Presenza constante do neoclasicismo e do decadentismo (…) A viaxe como devir (…) A presenza da tristeza na alma do poeta (…) A memoria das cousas dun pasado feliz”. Pouco máis se pode engadir se se quere dicir coa máxima brevidade.

Nós, na nosa mocidade, tivemos como poemario de cabeceira un dos primeiros libros de Manuel Forcadela: O varredor en outono. Sentiámonos plenamente identificados co ritmo, a nostalxia e as imaxes decadentes daqueles versos. Lembro agora que regresei unha e mil veces con auténtico gozo á súa lectura e recoñezo que se eu tivese o don de tocar levemente coa punta dos dedos a arte poética intentaría aproximarme a esa forma de escribir de Forcadela. Temos a certeza de que aquela obra, I Premio de Poesía Leliadoura, é un dos grandes libros da década dos oitenta. No prólogo, que asina o tamén poeta Ramiro Fonte, o seu compañeiro de xeración destaca de Forcadela o carácter de poeta viaxeiro, de poeta “que necesita saír ao mundo”, que incluso o leva a poñerlle a un poema de O regreso das ninfas o seguinte título: “O poeta Manuel Forcadela morre fusilado no entardecer dunha praia báltica despois de se despedir da súa esposa”.

Debaixo de todo ese cosmopolitismo está a verdade íntima que sostén o edificio poético de Forcadela: a loita do ser humano contra o paso do tempo e contra a morte das imaxes máis belas, dos días máis felices, dos momentos máis gozosos. A loita por reter na memoria a cinza do lume que incendiou o corpo e o espírito, o retrato que algún artista anónimo lle fixo nunha praza de Florencia, os libros mercados en Budapest, un corpo a dourarse nunha praia mentres o sol brilla e fenece sobre o mar, as fotos de antano, o nome dalgún ser que noutrora amou, aquel concerto de violino que o estremeceu… En definitiva, un “breviario para os devotos da ruina”, escrito por un poeta que clama por “algún río para chorar, / algunha rúa vagamente iluminada para estar triste”. E no final do poemario, os versos máis desesperanzadores de todo o libro: “Xa non verei madurecer as cerdeiras do xardin. / Non son mais / que un varredor en outono”.

O varredor en outono

Manuel Forcadela

Edicións Sotelo Blanco / 1988

104 páxinas